Eervolle vermelding voor Gerrit van Oosterom
NEDERLANDSTALIGE LITERAIRE RENÉ PECHÈRE PRIJS 2023
De prijs is ingesteld als eerbetoon aan de vermaarde Belgische landschapsarchitect René Pechère. De naar hem vernoemde prijs wordt toegekend aan in het Nederlands geschreven en uitgegeven boeken over tuinkunstgeschiedenis, tuinkunst en landschapsarchitectuur. De uitreiking van de Nederlandstalige René Pechère Prijs 2023 (NLRPP) vond op 30 september in de CIVA plaats.
De prijs ging naar Christian VERMANDER (met medewerking van Paul GEERTS) voor zijn boek ‘Landschappen, het onvoltooide’. De NLRPP 2023 trofee is een ingelijste originele monochrome aquarel uit 1959 van de gerenommeerde Antwerpse beeldend kunstenaar Camiel van Breedam.
Eervolle vermeldingen gingen naar Gerrit VAN OOSTEROM voor zijn boek ‘Boeren op de buitenplaats – De relatie tussen landbouw en buitenleven in Amstellands Arcadië (1640 1840)’ en naar Rita RADETZKY voor haar boek ‘Tuinarchitect L.P. Roodbaard (1782-1851) en de landschapsstijl’. Beide auteurs ontvingen een exemplaar van de CIVA-uitgaven ‘Twee en een halve eeuw openbare parken en tuinen in Brussel, 1775-2000’ en ‘Jules Buyssens en Le Nouveau Jardin Pittoresque’. De Nederlandstalige Literaire René Pechère Prijs wordt om de 2 jaar georganiseerd, afgewisseld met de Prix Littéraire Francophone René Pechère. In de tien jaar van zijn bestaan is de literaire prijs een vaste waarde in Nederland en België geworden. De prijs kwam tot stand met financiële steun van het aannemersbedrijf Estate & Landscape Management en het ingenieurs- en architectenbureau Sweco Belgium.
De Nederlandstalige Literaire René Pechère Prijs werd in navolging van de Franstalige Prijs in 2010 in het leven geroepen op initiatief van landschapsarchitect Jean Noël Capart en landschapsarchitect Joseph Degryse die de oorspronkelijke Nederlandstalige jury samenstelde, om de honderdste geboortedag van deze grote tuinarchitect te herdenken, die vele generaties landschapsarchitecten inspireerde.
Als productieve bibliofiel en literator maakte René Pechère er een erezaak van om zijn ervaring en zijn kennis met een zo groot mogelijk publiek te delen.
De Nederlandstalige Literaire René Pechère Prijs is in het leven geroepen door de vzw Bibliotheek René Pechère. Vandaag wordt de Prijs gezamenlijk georganiseerd door deze vzw, die haar naam in Comité René Pechère heeft veranderd omdat ze niet langer niet langer de Bibliotheek beheert, en het CIVA.
De prijs wil uitmuntende boeken gewijd aan tuinkunstgeschiedenis, tuinkunst en landschapsarchitectuur onder de aandacht brengen. De boeken van de longlist moeten voldoen aan drie criteria: oorspronkelijk in het Nederlands geschreven zijn, wetenschappelijk verantwoord zijn en op het vlak van stijl en iconografie kwaliteitsvol in papieren boekvorm uitgegeven zijn.
Dit jaar werden 18 boeken voorgeselecteerd waarvan 15 boeken door het leescomité in de longlist opgenomen werden. Het leescomité is samengesteld uit leden van de jury (*).
Uit de longlist selecteerde de voltallige jury de 5 werken van de shortlist.
De multidisciplinaire jury, voorgezeten door Herman van den Bossche, bestond in 2023 uit de volgende leden:
Gerrie Andela, Chris De Maegd, Nicolas de Villenfagne, Dirk Everaert, Johan Huybrechts, Wim Meulenkamp,
Heimerick M.J. Tromp, Arinda van der Does, Ann Voets.
(*) In 2023 was het leescomité samengesteld uit Gerrie Andela, Chris De Maegd, Dirk Everaert, Heimerick Tromp en Ann Voets.
Voorafgaand aan de deliberatie beschikten alle juryleden over een Excellijst met voor elk jurylid hun voorgestelde laureaat, hun eervolle vermeldingen en commentaren. De deliberatie vond via een hybride TEAMS-vergadering op 22 september 2023 in Brussel plaats. Drie juryleden en de voorzitter waren fysiek aanwezig en vier leden namen online deel. Drie juryleden waren verontschuldigd. De deliberatie op basis van de Excellijst zorgde ervoor dat alle jurymeningen aan bod kwamen.
Een eervolle vermelding gaat naar ‘Boeren op de buitenplaats – De relatie tussen landbouw en buitenleven in Amstellands Arcadië (1640-1840)’ van Gerrit VAN OOSTEROM, (Uitgeverij Noordboek, Gorredijk, 2022, 540 pagina’s).
Gerrit van Oosterom is een Nederlands landschapsarchitect en landschapshistoricus met een doctoraat aan de Universiteit van Groningen. Het boek won in 2022 de Skbl-Ithakaprijs. Wanneer een boek in de shortlist terecht komt, is het meestal van dusdanige kwaliteit, dat een bekroning tot de serieuze mogelijkheden behoort. Met ‘Boeren op de Buitenplaats’ van Gerrit van Oosterom is dat zonder meer het geval. Het is een buitengewoon rijk boek dat inzicht geeft in een tot op heden onderbelicht fenomeen van de buitenplaats, namelijk de boerderij ofwel de agrarische component. Van Oosterom beschrijft de symbiotische relatie tussen die twee aan de hand van het stichten van buitenplaatsen in Amstelland (o.a. langs Amstel en het Gein) en toont aan dat boerderij en pachter naast hun economische en socialeconomische betekenis onlosmakelijk waren verbonden met de buitenplaatscultuur.
Het is een meesterlijke studie van een onderschat en meestal vergeten aspect van de buitenplaats of hof van plaisantie. Een dissertatie die in een mooie taal en structuur tot boek is verwerkt. Of kort samengevat: dit boek is als een unieke ontdekkingsreis die nog nooit eerder is gedaan. Het is een historisch werk dat vlot leest en interessante hoofdstukken bevat. Het lijkt alsof we op een kruispunt staan, want landbouw en landschap zijn met elkaar verbonden. Het is een uiterst belangrijk historisch werk. De verrassing, die dit boek bij de juryleden teweeg bracht is hieronder bij uitstek verwoord: “Een onverwachte eend in de bijt: boerderijen als onderwerp van landschappelijke vormgeving, maar bij nader inzien voor de hand liggend en logisch. Duidelijk een academisch boek dat resulteert in een grondige studie over de relatie tussen de inplanting van de boerderij en invloed van het sociale aspect tussen de landeigenaar en zijn pachter”. Het scheelde daarom slechts weinig of Van Oosterom’s meesterwerk was bekroond als laureaat. Dat gebeurde nèt niet, maar met een meer dan verdiende eervolle vermelding komt het boek daar heel dichtbij. (Heimerick M.J. Tromp namens de jury)
