AR-TUR, platform voor ruimten en architectuur uit Turnhout, organiseert in samenwerking met het departement Ingenieurswetenschappen – Architectuur van de KU Leuven een summerschool ‘Dorpse Woonlandschappen’ van 21 tot en met 26 september 2025.

Hoe kan de open ruimte in dorpen uitgroeien tot een actieve drager van toekomstgericht wonen?

Tijdens deze zesdaagse summerschool bouwen we verder aan onze kennis over dorpse stedenbouw via ontwerpend onderzoek. Na de Toolbox Dorpse Architectuur – waarin we collectieve typologieën voor meergezinswonen voor het dorp verkenden – en Taferelen van Dorpelijkheid – een kijk op de beeldcultuur en ruimtelijke kwaliteiten die dorpse omgevingen definiëren – richten we ons nu op de open ruimte.

Het landschap, de tuinen en de openbare ruimte van het dorp nemen steeds meer een centrale positie in als we uitdagingen zoals klimaatverandering, verlies aan biodiversiteit, de wateropgave of sociale cohesie willen aanpakken. We onderzoeken hoe het landschap in Vlaamse dorpen kan bijdragen aan klimaatrobuuste, biodiverse en sociaal gedragen woonomgevingen.

Een unieke casus: de Oude Weg in Wortel

De Oude Weg vormt het hart van de summerschool. Wat deze straat in Wortel – naast haar bijzondere ligging in de Markvallei – uniek maakt, is dat dertien kavels eigendom zijn van één familie. De eigenaars willen de ruimtelijke kwaliteit en beeldwaarde van hun straat waarborgen en versterken voor de toekomst. Er is een ‘coalition of the willing’ – maar ze hebben nood aan ondersteuning, richting en een gedeeld vertrekpunt. De Oude Weg wordt zo een testlocatie voor alternatieve ontwikkelingsmodellen die inzetten op gedeeld beheer en kwalitatieve verdichting. Het doel is om via ontwerpend onderzoek na te denken over hoe de straat op een doordachte manier kan evolueren, zonder te vervallen in een sluipende transitie waar schaalvergroting en ondoordachte verdichting net leiden tot versnippering. Daarnaast kijken we kritisch naar nieuwe vormen van collectief beheer en eigendomsstelsels, in relatie tot duurzaamheid, betaalbaar wonen en gedeelde waarden.

De centrale vraag tijdens deze summerschool is: welk soort landschap kan een andere manier van wonen mogelijk maken – één die meer draait om collectieve voordelen en samenwerking dan om het klassieke marktgerichte ontwikkelingsmodel? Die vraag onderzoeken we op schaal van het hele dorp, Wortel, en de Oude Weg in het bijzonder. We kijken hoe de open ruimte – tuinen, hagen, doorzichten, grachten – kan functioneren als sociaalecologisch netwerk. Onze aanpak bestaat uit ontwerpend onderzoek, scenariodenken en gesprekken met bewoners en experten. Daarbij focussen we zowel op de ruimtelijke invulling als op het proces, met speciale aandacht voor collectieve beheersvormen, cocreatieve denkprocessen en transitietrajecten. De summerschool is zo een experimentele masterclass in een ‘landscape urbanism’ op maat van het dorp.

Voor wie?

Er is plaats voor maximum 16 interdisciplinaire deelnemers. De summerschool richt zich tot masterstudenten in Landschapsarchitectuur, Architectuur, Ingenieurswetenschappen Architectuur, Stedenbouw, Bio-ingenieurswetenschappen en Geografie, alsook recent afgestudeerden in deze richtingen. We zoeken deelnemers met een passie voor bodem, water, vegetatie en het landschap in relatie tot de gebouwde omgeving. De workshop wordt in het Nederlands gegeven. Ontwerpkracht en visuele storytelling skills zijn een pluspunt.

Waarom deelnemen?

Je werkt mee aan het bredere traject van het KempenLab Dorpse Woonlandschappen. De resultaten van de summerschool vormen een bijdrage aan de nieuwe Toolbox Dorpse Woonlandschappen, waarmee we beleidsmakers, architecten en opdrachtgevers inspireren en het gesprek over het versterken van de open ruimte voeren. Als onderdeel van het lopende onderzoekstraject van L/A/P KU Leuven naar instrumenten voor dorpse stedenbouw, wordt deze summerschool inhoudelijk en ontwerpmatig begeleid door docenten van het Departement Architectuur, in samenwerking met lokale actoren en externe experten. De summerschool is tegelijk een masterclass in ontwerpend onderzoek en landscape urbanism, en een actieve bijdrage aan lopend beleidsonderzoek in dorpen.

Inschrijven kan tot 6 juni 2025. Na selectie ontvang je verdere praktische informatie over het programma, verblijf en voorbereiding.

Praktische info

Deadline voor aanmelding: 6 juni 2025 Bevestiging van selectie: 16 juni 2025

Iets voor jou? Stuur voor 6 mei één pdf-bestand (2 A4’s, max. 10 MB) met:

· een korte CV

· een motivatiebrief waarin jouw interesse en bijdrage aan de summerschool duidelijk worden (1 A4)

· een beeldportfolio (1 A4) naar: bo.struyf@ar-tur.be

Alle deelnemers ontvangen een deelnamecertificaat. Voor studenten KU Leuven kan de summerschool als keuzevak opgenomen worden (3ECTS credits). Er zijn geen inschrijvingskosten voor deelnemers. Verblijf (jeugdherberg of bij lokale bewoners), maaltijden en lokaal vervoer (fietsen) worden voorzien door de organisatie.