Eindrapport ‘Geheugen van het ontworpen landschap’ aan minister Van Engelshoven (OCW) uitgereikt
Details
Het contactadres voor alle zaken aangaande het onderzoek is tot nader order collection@hetnieuweinstituut.nl
Donderdag 8 juli 2021 is in Het Nieuwe Instituut het eindrapport ‘Het geheugen van het ontworpen landschap’ door HNI (Marieke Franke) i.s.m. Noël van Doorn namens de landschapsarchitecten aangeboden aan demissionair minister Van Engelshoven.
Na een rondgang in de fysieke archieven van het HNI waar werken van Van Gessel, Verhagen, Van Doesburg en Yves Brunier i.s.m. OMA werden tentoongesteld, werden diverse presentaties gegeven aan de Minister en een select publiek.
Door Maarten Kuiper, onderzoeker bij het HNI, werd ingegaan op het gedachtengoed van de Wieringermeerpolder en hoe we met dat gedachtengoed en de collectie Nederland omgaan in de huidige tijd. Hij gebruikte als voorbeeld de kavel van voormalig Eurocommissaris en minister van Landbouw in Nederland Sicco Mansholt die een grote bijdrage heeft geleverd aan de transformatie van Nederland en economische bloei van het platteland.
Anneke Groen presenteerde namens de WUR speciale collecties het verzamelbeleid van de WUR wat begon met de collectie van tuinarchitect Springer wat hij overdroeg aan de Universiteit en wat nu uitgegroeid is tot ca 55.000 geregistreerde stukken waaruit de collectie bestaat. Ze liet zien dat de bijzondere collecties niet alleen plannen en presentaties bevatten maar ook boeken, gravures,
RAF luchtfoto’s, oude kaarten, catalogi van kwekerijen, plaattekeningen en academische modellen. Ze liet met trots in de stem de tekening van Mien Ruys zien die ze voor de Ploeg had gemaakt.
Vervolgens werd door Noël van Doorn het eindrapport met aanbevelingen door gelopen. Hij deed dit op een goede beeldende manier met voorbeelden die het verhaal ondersteunden.
1. Veranker de archivering van tuin- en landschapsarchitectuur in het cultuur- en erfgoedbeleid De archivering van tuin en landschapsarchitectuur is een publieke verantwoordelijkheid, zoals dat voor als architectuur en stedenbouw het geval is. In lijn met ander Rijksbeleid, zoals de Wet op de Architectentitel, waarin deze drie disciplines op gelijke wijze worden behandeld.
2. Werk toe naar een netwerk archieven Tuin- en Landschaps-architectuur De archivering en capaciteit om collecties in stand te houden is sterk versnipperd, een betere samenwerking bevordert vindbaarheid en het in stand houden van het hele verhaal van ontworpen tuin en landschap.
3. Zorg voor deskundige coördinatie van het netwerk Er is regie nodig om het netwerk van vakgebied en archieven op een goede manier te sturen, stel daarvoor snel een kwartiermaker in.
4. Kies een programmatische aanpak Een aanpak die stapsgewijs toewerkt naar het langetermijnperspectief.; pragmatisch, flexibel en agenderend Gericht op gebieden, thema’s en evenementen, waarbij gebruik gemaakt wordt van kansen
5. Start per ommegaande met overzichtelijke en gerichte verbeteringen Benut nu al mogelijkheden om archieven veilig te stellen als Ruimte voor de Rivier en anderen op naam en benut het netwerk wat ook geraadpleegd voor in dit rapport.
6. Bevorder een archiefcultuur rond ontworpen landschap bij overheden, vakgemeenschap en betrokken burgers Goed archiveren is een vak. Stimuleer dat de rijkdom aan archiefmateriaal zichtbaar is, en waar mogelijk en in huidige opgaves wordt ingezet. De overheid stuurt, stimuleert en toetst.
Jannemarie de Jonge gaf als Rijksadviseur een eerste aftrap in haar reactie en benadrukte het belang dat tuin en landschapsarchitectuur archieven van het grootste belang zijn voor onderzoek, analyse en de kwaliteit van het vakgebied.
Vervolgens werd het rapport uitgereikt aan demissionair minister van Engelshoven. Ze gaf aan dat ze inschat dat ze terug komt om haar werk en missie af te maken na de formatie.
Ze is tijdens corona vaker dwars door Nederland gereisd en besefte hoe mooi Nederland is en dat dat alles ontworpen is. Ze gaf ook aan dat als we Nederland gaan verbouwen en dat kan bijna nat anders dat we dan juist die kennis uit archieven en collecties nodig hebben om voort te kunnen bouwen op wat anderen bedacht hebben, pas dan kunnen we op de schouders van anderen staan. Ze zegde toe dat ze nog in 2021 ‘uitvoer wil geven’ aan het advies. Dat wil zeggen dat er middelen vrijgemaakt worden voor een vervolg. Dat is erg goed nieuws.
Het gehele rapport is aan te vragen bij het HNI of te downloaden via https://collectie.hetnieuweinstituut.nl/collectienieuws/geheugen-van-het-ontworpen-landschap
Partners
Partners bij de totstandkoming van dit advies waren onder andere het College van Rijksadviseurs, het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Nederlandse Vereniging voor Tuin- en Landschapsarchitectuur, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, en Speciale Collecties Wageningen University and Research.
Naar de website van Het Nieuwe Instituut
Projectpagina NVTL: Het Geheugen van het ontworpen landschap
