Reiling: ‘Je zag al snel patronen zichtbaar worden op plekken waar de input van gebruikers clustert. Andersom geldt ook: geen input betekent niet dat een locatie geen zorgen kent.’ De enquête verzamelde veel negatieve feedback op het gebied van veiligheid, zoals in het bekende Jubelpark. ‘Daar is wel verlichting, maar de lantaarns staan te ver uit elkaar en het licht raakt onvoldoende de paden. Hardlopers voelden zich daar niet voldoende veilig in het donker.’ Door de gewonnen data uit de enquête te koppelen met gegevens van hardloop-applicaties, ontstond een duidelijk beeld van een de structurele problemen en Brussel pakte het op.

Naast verlichting, bleek ook de luchtkwaliteit van Brussel een obstakel voor de hardloper. Veel hardloopspots liggen in gebieden met ongezonde lucht. Bij diverse plekken en routes waren respondenten zich bewust van de slechte luchtkwaliteit waarna ze deze locaties ook vermeden, zo bleek uit de enquête. Desondanks blijven ze veel belopen, de hardloper ziet de de drukke verkeersroutes als ‘the lesser evil’ en de meest ‘voordevoetliggende’ looproute. Een erkende, doch pijnlijke constatering, gezien het feit dat Brussel de ‘continue verte’ als ambitie heeft. Het laten doorlopen van groengebieden biedt bewoners een fijnere route om te wandelen en fietsen, naast dat het de biodiversiteit ten goede komt. Wie de kaarten over elkaar legt, ziet dat veel van de continue verte routes weinig gebruikt worden door hardlopers. ‘De routes van de continue verte kronkelen teveel en missen stukken die rechtuit lopen’, legt Reiling uit, ‘De hardloper heeft behoefte aan routes die hij of zij intuïtief kunnen volgen, routes met continuïteit op de route die hij of zij neemt tussen de groene parken door.’ Track Landscapes ontwierp voor Brussel een tussenvariant die groene plekken aan elkaar verbindt, maar wel via logische en natuurlijke lijnen. De les van de hardloper drong tot Brussel door: luister bij het ontwerp van de stad naar de wensen van bewegende mensen, en verbind ambities van gezond verkeer, recreatie, verblijfskwaliteit én biodiversiteit.

Het perspectief van de hardloper
Ontwerpen vanuit het perspectief van de hardloper blijkt een logische benadering, voor wie kijkt naar de ontwikkelingen in Utrecht, Brussel en andere Europese steden. De afgelopen twintig jaar is een toename in hardlopers zichtbaar, in Nederland loopt ongeveer dertig procent met regelmaat hard. Reiling: ‘Het is een doelgroep waar amper onderzoek naar is gedaan. De hardloper verbindt de belangen van de fiets, de voetvanger en groengebieden.’ Het perspectief van de hardloper lijkt daarin een tegenhanger van denken vanuit de automobilist, het vervoer dat in veel toekomstige plannen van steden juist op zijn retour lijkt. Autovrije zones in stadscentra nemen toe in aantallen en omvang, de CO2-uitstoot en overlast hebben een houdbaarheidsdatum. ‘In de algemene zin dromen wij als Track Landscape van beweegruimte voor ongemotoriseerde bewegingen, die de afgelopen decennia in de knel zijn geraakt. De ervaringen van hardlopers en fietsers leggen die knelpunten bloot, je ziet hoe mensen vragen om omgevingskwaliteit en een prettige beleving. Vaak worden opgaves van fiets- en looproutes nog te verkeerskundig benaderd,’ aldus Reiling.

Hij begrijpt goed dat steden zijn pleidooi voor ontwerpen met data zouden willen overnemen, maar tegelijkertijd de vertaalslag ingewikkeld vinden: ‘Je verdrinkt er ook in, die hoeveelheden data. Des te meer gegevens je hebt, des te ingewikkelder het wordt en de focus op het oplossen van de problemen verslapt.’ Veel gemeenten maken inmiddels veel gebruik van fietstelpunten en voorspellende modellen, maar toepassingen blijven hangen bij het verzamelen van de data en het in kaart brengen ervan. Tot welk inzicht en begrip het precies leidt, en welk besluit je daarom beter had kunnen nemen, blijft vaak onduidelijk.

Mart Reiling hoopt dat bij overheden en in zijn eigen vakgebied meer aandacht voor de toepassing van data komt. Tegelijkertijd nuanceert hij ook dat het ‘in de kern gaat om een beter begrip van ruimtelijke voorkeuren en beweegredenen van de mensen die stad en landschap gebruiken. ‘Dat hoeft ‘in the end’ niet om kwantitatieve big data te gaan. ‘Soms kan één beleving van een respondent begrip geven aan een horde die veel bewoners ervaren.’ De landschapsarchitect herinnert zich daarbij nog een specifiek antwoord van het onderzoek voor Brussel. ‘Het zou goed zijn als in Brussel de hiërarchie van straten sterker wordt, met ook rustige buurtstraten met beperkte herrie, vervuiling en ongepaste snelheden.’, aldus een van de 1.200 Brusselaren. Reiling: ‘Als je dit soort kwalitatieve ingevingen kunt combineren met de grote overzichten die big data van je stad kan bieden, dan ontstaan waardevolle toepassingen.’